Insulineresistentie. Wat is dat precies?
Insuline is een hormoon dat wordt geproduceerd door de alvleesklier en dat een sleutelrol speelt bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel en daarmee uiteindelijk ook het gewicht. Wanneer we eten, breekt ons lichaam de suikers en zetmeel in ons voedsel af tot glucose, die vervolgens wordt afgegeven aan de bloedbaan. Insuline helpt deze glucose naar de cellen van ons lichaam te transporteren, waar het wordt gebruikt voor energie. In deze blog laten we zien wat de impact kan zijn als je insuline resistent wordt, hoe je dat kan herkennen en wat je daar aan kan doen.
Wat is insuline resistentie?
Als ons lichaam resistent wordt tegen de effecten van insuline, kan dit leiden tot een aandoening die insulineresistentie wordt genoemd. Dit betekent dat de cellen van ons lichaam niet goed reageren op insuline, wat leidt tot hoge bloedsuikerspiegels. Insulineresistentie kan leiden tot een aantal ernstige gezondheidsproblemen, waaronder diabetes type 2 en hartaandoeningen.
Er zijn een aantal tekenen en symptomen die kunnen wijzen op insulineresistentie. Deze kunnen zijn:
- Hoge bloedsuikerspiegels: Insulineresistentie kan hoge bloedsuikerspiegels of hyperglykemie veroorzaken. Dit kan leiden tot symptomen zoals meer dorst, frequent urineren en moeheid.
- Prediabetes of diabetes type 2: Insulineresistentie kan leiden tot prediabetes of diabetes type 2, die beide worden gekenmerkt door hoge bloedsuikerspiegels.
- Abdominale obesitas: Insulineresistentie gaat vaak gepaard met abdominale obesitas of overtollig vet rond de taille.
- Hoge bloeddruk: Insulineresistentie wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op een hoge bloeddruk.
- Donkere plekken op de huid: Insulineresistentie kan donkere plekken op de huid veroorzaken, bekend als acanthosis nigricans, op de nek, oksels of andere huidplooien.
- Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS): Insulineresistentie is een veelvoorkomend kenmerk van PCOS, een hormonale aandoening die vrouwen treft.
Het is belangrijk op te merken dat sommige mensen met insulineresistentie helemaal geen symptomen hebben. Als je bang bent dat je mogelijk risico loopt op insulineresistentie, kun je een bloedtest of glucose tolerantie test doen om dit te checken.
Er zijn verschillende factoren die kunnen bijdragen aan insulineresistentie. Een van de belangrijkste is obesitas. Mensen met overgewicht of obesitas hebben meer kans op het ontwikkelen van insulineresistentie, omdat overtollig vet het vermogen van het lichaam om insuline effectief te gebruiken kan verstoren.
Het positieve aan dit hele verhaal? Insulineresistentie is omkeerbaar! Zelfs iemand met diabetes type 2 kan hier door middel van leefstijlveranderingen van af komen.
Voeding speelt een sleutelrol bij insuline aanmaak
Een andere factor die de insulineresistentie kan beïnvloeden, is voeding. Een dieet met veel geraffineerde koolhydraten en suikers kan leiden tot hoge bloedsuikerspiegels en het risico op insulineresistentie verhogen. Aan de andere kant kan een dieet rijk aan eiwitten, groenten, vetten en magnesium helpen om de insulinegevoeligheid te verbeteren. (1)
Van sommige specifieke voedingsstoffen en voedingspatronen is aangetoond dat ze een positieve invloed hebben op de insulineresistentie. Deze zijn:
- Vezels: Voedingsmiddelen met veel vezels, zoals fruit, groenten en volle granen, kunnen de insulinegevoeligheid helpen verbeteren.
- Eiwitten: Sommige onderzoeken suggereren dat het verhogen van de eiwitinname kan helpen om de insulinegevoeligheid te verbeteren.
- Gezonde vetten: Bepaalde soorten vetten, zoals enkelvoudig onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetten, kunnen de insulinegevoeligheid verbeteren.
- Groenten: Deze zijn in verband gebracht met een verbeterde insulinegevoeligheid en een verminderd risico op insulineresistentie.
Het is belangrijk op te merken dat voeding slechts één factor is die de insulineresistentie kan beïnvloeden. Andere factoren, zoals fysieke activiteit en genetica, spelen ook een rol.
Krachttraining en insuline
Lichamelijke activiteit is belangrijk voor het behoud van een gezond insulinegehalte. Regelmatige lichaamsbeweging kan de insulinegevoeligheid helpen verbeteren en het risico op insulineresistentie verminderen. Vooral krachttraining heeft positieve effecten om gevoeligheid van cel te verbeteren.
Onderzoek heeft aangetoond dat krachttraining helpt om de insulinegevoeligheid te verbeteren en het risico op insulineresistentie te verkleinen. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan het feit dat krachttraining de spiermassa kan vergroten, wat zorgt voor een effectiever vermogen om insuline te gebruiken. Hoe gespierder je namelijk bent, hoe beter je de suikers uit voeding kan verwerken en kan omzetten naar energie. Hoe minder gespierd en hoe kleiner je bent, des te minder koolhydraten je nodig hebt. (2)
Bovendien is aangetoond dat krachttraining andere voordelen heeft voor mensen met insulineresistentie. Het kan bijvoorbeeld helpen om de bloedsuikerspiegel te verlagen, lichaamsvet te verminderen en de bloeddruk te verbeteren.
Naast krachttraining heeft nuchter bewegen ook een positief effect op insulineresistentie. Door eerst te bewegen en daarna pas te eten, maak je het lichaam gevoeliger om voedingsstoffen op te nemen en kan het de suikers beter verwerken.
Andere factoren die kunnen bijdragen aan insulineresistentie zijn genetica, stress en bepaalde medicijnen.
Impact van stress
Er zijn aanwijzingen dat stress invloed heeft op insulineresistentie. Wanneer er stress is, maakt het lichaam cortisol aan. Als cortisol stijgt, stijgt je bloedsuikerspiegel automatisch mee. Dit komt door het hormoon adrenaline. Het verhogen van de glucosewaarden in stressvolle situaties is belangrijk, omdat het lichaam zich op dat moment voorbereid op veel fysieke en mentale activiteit. Het vrijkomen van adrenaline helpt hierbij en zorgt in combinatie met een stijging van de bloeddruk voor de toevoer van zuurstof en glucose naar alle delen van het lichaam.
Studies tonen aan dat stresshormonen zoals cortisol en adrenaline de insulinegevoeligheid kunnen verminderen door de bloedsuikerspiegel te verhogen en de werking van insuline te belemmeren. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op insulineresistentie, diabetes type 2 en andere metabole aandoeningen. (3)
Bij mensen die geen diabetes hebben, geeft het lichaam insuline af om de hoge glucosewaarde te verlagen. Bij mensen met diabetes kan stress de bloedglucosespiegel dagen, weken en zelfs maanden verhogen.
Een andere studie gepubliceerd in Annals of the New York Academy of Sciences toonde aan dat langdurige blootstelling aan stresshormonen kan leiden tot een ophoping van visceraal vet, wat op zijn beurt kan bijdragen aan metabole complicaties zoals insulineresistentie. (4)
Conclusie
Insulineresistentie is een veelvoorkomend probleem dat vaak gepaard gaat met verschillende gezondheidsrisico's, waaronder type 2 diabetes, obesitas en hart- en vaatziekten. Gelukkig zijn er verschillende manieren om insulineresistentie aan te pakken, zoals het aanpassen van je dieet, regelmatig bewegen en het verminderen van stress. Het is belangrijk om de symptomen van insulineresistentie te herkennen en zo snel mogelijk actie te ondernemen om verdere gezondheidsproblemen te voorkomen.
Is insulineresistentie bij jou vastgesteld? Dan is het belangrijk om met iemand samen te werken om dit onder controle te krijgen. Geen zorgen, door middel van een plan gericht op bewegen, krachttraining, voeding en ondersteunende supplementen kun je jouw lichaam weer gevoelig maken voor insuline. Wij helpen je graag.
Deze blog is onderdeel een reeks blogs van onze GezondheidsCheck. Wil je weten waar jouw gezondheid staat? Doe dan hier de Check!
Bronnen:
- Bazzano, L. A., Li, T. Y., Joshipura, K. J., Hu, F. B., & Intake, F. R. (2008). Fruit and vegetable intake and risk of cardiovascular disease in US adults: the first National Health and Nutrition Examination Survey Epidemiologic Follow-up Study. The American journal of clinical nutrition, 76(1), 93-99.
- Cauza, E., Hanusch-Enserer, U., Strasser, B., Ludvik, B., Metz-Schimmerl, S., & Pacini, G. (2005). The relative benefits of endurance and strength training on the metabolic factors and muscle function of people with type 2 diabetes mellitus. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 86(8), 1527-1533.
- Rosmond, R., & Björntorp, P. (2000). Occupational status, cortisol secretory pattern, and visceral obesity in middle-aged men. Obesity research, 8(6), 445-450.
- Kyrou, I., Chrousos, G. P., & Tsigos, C. (2006). Stress, visceral obesity, and metabolic complications. Annals of the New York Academy of Sciences, 1083(1), 77-110.
