Charlotte's strijd tegen Colitis Ulcerosa: hoe personal training en voedingsadvies haar kwaliteit van leven verbeterde
In deze blog deel ik het verhaal van Charlotte, een jonge vrouw met de darmziekte colitis ulcerosa, die ik 6 maanden begeleid heb in voedings- en leefstijladvies en personal training.
Maar eerst: wat is colitis ulcerosa?
Colitis ulcerosa is een chronische ontstekingsziekte van de dikke darm en wordt gekenmerkt door een ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm, vaak beginnend in het rectum en zich uitbreidend naar de rest van de dikke darm. Doordat er een ontsteking gaande is, valt het immuunsysteem de darm aan, waarbij er ongevaarlijke en zelfs gunstige darmbacteriën kapot gemaakt worden, die juist in de darm thuishoren. Hierdoor wordt het slijmvlies van de darmwand aangetast, waardoor er ontstekingen en vaak ook pijnlijke zweren in de dikke darm ontstaan. Dit worden ook wel opvlammingen genoemd. Klachten die bij de ziekte horen zijn diarree, buikpijn, bloederige ontlasting, vermoeidheid, gewichtsverlies en een verhoogde urgentie om naar de wc te gaan.
De behandeling van colitis ulcerosa is gericht op het onderdrukken van de ontstekingsreacties, waardoor de klachten afnemen. Op verschillende websites (zoals van de vereniging maag-darm-leverartsen) is terug te vinden dat de behandeling bestaat uit medicatie en soms een operatie en dat voeding waarschijnlijk geen invloed heeft op het verloop van de ziekte.
Terug naar Charlotte
Charlotte is een jonge vrouw en een echte levensgenieter. Echter door haar ziekte, voelde zij zich vaak extreem vermoeid en ervaarde ze weinig energie om dingen te ondernemen, waardoor het moeilijk was een normaal leven te leiden. Uiteraard gebruikte ze verschillende medicijnen om de symptomen te beheersen, maar niets lijkt echt te werken. Op een dag besluit Charlotte dat het tijd is om actie te ondernemen. Ze beseft dat er meer te doen moet zijn dan alleen medicijnen nemen om de symptomen onder controle te houden. Ze wil haar dieet verbeteren en meer bewegen om haar gezondheid te verbeteren en haar kwaliteit van leven te verhogen.
In het intake gesprek vertelde Charlotte dat ze advies had gekregen om haar medicatie te verzwaren naar een hoge dosis Prednison. De opvlammingen waren zo heftig, het herstel ervan was lang en er was moeilijk mee te leven. Prednison is een ontstekingsremmend medicijn dat behoort tot de groep corticosteroïden en onderdrukt het immuunsysteem. Echter hebben medicijnen altijd bijwerkingen en zat Charlotte niet op een medicijn te wachten dat haar immuunsysteem zou onderdrukken en waar ze mogelijk bijwerkingen van kon krijgen.
Ik vroeg haar of ze vanuit de reguliere zorg begeleiding kreeg in haar voeding. Ze vertelde dat ze in het ziekenhuis advies had gekregen om middels de Schijf van Vijf te eten. Brood en zuivel stonden dus met regelmaat op het menu. Ook vertelde ze dat ze na een operatie aan haar darmen pizza voorgeschoteld kreeg. Ik herinner me nog dat ik haar vroeg welk cijfer ze haar energie gaf op een schaal van 1 tot 10. Haar antwoord: een 2.
Tijd om aan de slag te gaan dus!
In 3 maanden was mijn doel om Charlotte zo veel mogelijk te leren over gezonde voeding, darmgezondheid, de impact van stress op de darmen, supplementen die de darmen ondersteunen en hoe ze op een veilige manier kon beginnen met krachttrainen.
Voeding
Ik leerde haar over de impact van gluten, zuivel, soja, peulvruchten en alcohol op de darmen. Veel van wat haar geadviseerd werd te eten, volgens de Schijf van Vijf, waren allesbehalve een slimme keuze. Zo zorgen gluten ervoor dat de darmwand meer doorlaatbaar kan worden. In de darmwand zitten een soort ‘deurtjes’ genoemd de tight junctions, welke voedingsstofjes uit de darm de bloedbaan in laten gaan en juist toxische stoffen in de darm houdt om als ontlasting het lichaam te verlaten. Gluten zetten de productie van het stofje ‘zonuline’ aan en zonuline is het sleuteltje voor al deze deurtjes. Wanneer de darmwand kapot is, wat ook wel een ‘lekkende darm’ wordt genoemd, is er een verhoogde kans op ontstekingen, omdat er allerlei indringers de bloedbaan in komen. Caseïne, een melkeiwit dat in zuivelproducten voorkomt heeft hetzelfde effect. Mijn advies aan Charlotte was dan ook om gluten en zuivel zo veel mogelijk te mijden.
Andere voedingsgroepen om voor uit te kijken waren soja en peulvruchten. In deze plantaardige voeding zitten namelijk antinutriënten, zoals saponinen en lectines. Antinutriënten zijn stofjes die een plant aanmaakt om zich te beschermen tegen micro-organismen en insecten. Door deze zogenoemde fytotoxische stoffen kunnen rauwe of onvoldoende verhitte peulvruchten de werking van de darmen ontregelen en uiteindelijk de nieren beschadigen. Een veilige manier voor Charlotte om peulvruchten te eten was om deze zelf te weken en minimaal 10 minuten te koken voor gebruik.
Om verdere verteringsklachten te voorkomen adviseerde ik haar in alle rust te eten (rest to digest), minimaal 15 keer te kauwen en op te passen met rauwe groenten.
Stress
Onze darmen worden ook wel ons 2e brein genoemd. Dat komt doordat ons brein door middel van een zenuw genaamd de nervus vagus in directe verbinding staat met onze darmen. Wanneer het brein stress ervaart (zorgen maken, piekeren, perfectionisme, lange werkdagen, etc.), ervaren de darmen ook stress. Andersom werkt dit ook. Als de darmen stress hebben van bijvoorbeeld slechte voeding of intoleranties, dan ervaart het brein ook stress.
Wanneer er stress is, maakt het lichaam het hormoon cortisol aan. In tijden van stress is het voor het lichaam totaal niet handig om energie naar het spijsverteringssysteem te sturen. Er moet immers ‘gevochten of gevlucht’ (fight or flight) worden. Al het bloed gaat dus naar de hersenen en spieren, waardoor er minder overblijft voor de spijsvertering. Hierdoor kunnen de darmen het voedsel niet meer goed verwerken en ontstaan klachten zoals opgeblazen buik, krampen en een verstoorde stoelgang.
Daarnaast heeft stress veel invloed op de microbioom, de darmbacteriën. Hoe meer stress er is, hoe minder goed het gaat met deze darmbacteriën en hoe groter de kans is dat je op lange termijn ontstekingen ontwikkelt.
In de coaching gesprekken die ik met Charlotte had, hebben we het veel gehad over haar stressoren. Samen maakten we hier haalbare doelen in, zodat ze toewerkte naar een betere verdeling in haar energiegevers en –nemers.
Supplementen
Voeding is absoluut de basis om mee aan de slag te gaan. Echter kunnen supplementen een onwijs ondersteunende werking hebben op de gezondheid en soms net even dat zetje in de goede richting geven. Om de ontstekingen in haar lichaam op een natuurlijke manier tegen te gaan adviseerde ik Charlotte een kuur met een hoog gedoseerd Curcuma supplement te doen. Curcuma is een natuurlijke ontstekingsremmer, werkt als antioxidant en ondersteunt de spijsvertering. Na de kuur Curcuma werd dit dagelijks een 2 eetlepels pure visolie. Ook visolie heeft een ontstekingsremmende werking en uit onderzoek is gebleken dat dagelijkse inname van omega-3 vetzuren in combinatie met vezels en probiotische voedingsmiddelen de diversiteit van de darmbacteriën kunnen verbeteren.(1)
Naast de natuurlijke ontstekingsremmers adviseerde ik haar een kuur met L-glutamine, een aminozuur dat het immuunsysteem en een goede opbouw en regeneratie van de darmwand ondersteunt. Glutamine is een fantastisch supplement om in te zetten om een lekkende darm tegen te gaan. Dit komt omdat het de vorming van de tight junctions ondersteunt.
De reden om niet met een probiotica te starten, maar deze juist na de kuur glutamine te doen, is omdat een probiotica geen zin heeft wanneer de darmwand lek is. Dan komen de bacteriën niet op de goede plek aan.
Trainen
Omdat Charlotte haar energie een 2 gaf bij het starten van het traject, was het uiterst belangrijk dat we haar trainingen rustig zouden opbouwen. Dit betekende in het begin trainingen van een half uur, waarin we maximaal 4 oefeningen deden met minimaal 2-3 minuten rust na elke set. De herhalingen lagen hierin laag, zo rond de 5 tot maximaal 8. In elke training gaf Charlotte aan of ze langer rust nodig had en wanneer het voor haar klaar was. Ik kan me herinneren dat we starten met 2 oefeningen, die we elk 2 sets deden en dat toen de energie wel op was. Dit frustreerde Charlotte in het begin, maar het was goed om naar het lichaam te luisteren en te stoppen wanneer dat nodig was. Hierdoor herstelde het lichaam namelijk beter en konden we in de volgende training weer dezelfde inspanning leveren.
Het resultaat
Na ongeveer 3 maanden na het volgen van voedingsadvies en de één op één trainingen, begon Charlotte veranderingen te merken. Beetje bij beetje gingen de trainingen beter. De ene week was de energie hoger dan de andere, maar over het algemeen merkten we allebei dat de trainingen steeds iets intensiever konden. Ook in het dagelijkse leven werd Charlotte steeds actiever. Meer wandelen, fietsen, naar sociale gelegenheden.. Het leek ineens allemaal weer te kunnen!
Haar symptomen werden minder ernstig en ze voelde zich energieker en meer gemotiveerd. Ook merkte Charlotte dat haar herstel na een opvlamming steeds sneller ging.
Richting het einde van haar traject (6 maanden) trainden Charlotte en ik 60 minuten, waarin we 6 oefeningen van elk 3 sets deden.
“Ik voel me sterker en ik kan de trainingen nu volhouden! Ik heb wel af en toe nog een ontstekingsfase, maar hier herstel ik nu binnen 1 week al van en mijn energie is veel beter!”
Het feit dat de zware Prednison niet nodig is geweest, is voor haar pure winst. Van dichtbij hebben we allebei ervaren hoe sterk het zelf genezend vermogen van het lichaam is. Als je het maar de juiste tools en tijd biedt!
Aan het eind van het traject vroeg ik Charlotte nog een keer haar energie een cijfer van 1 tot 10 te geven.
Haar antwoord: een dikke 8!
1. Menni C., Omega-3 fatty acids correlate with gut microbiome diversity and production of N-carbamylglutamate in middle aged and elderly women, Scientific Reports 7, Article number: 11079 (2017) doi:10.1038/s41598-017-10382-2.
